Nghi Diên, mảnh đất ghi dấu ấn nhiều sự kiện lịch sử của dân tộc trong suốt quá trình dựng nước và giữ nước.
Nằm cách trung tâm huyện Nghi Lộc 2,5 km về phía tây, Nghi Diên có diện tích tự nhiên 689,27 ha, phía Bắc giáp với xã Nghi Hoa, phía Nam giáp xã Nghi Vạn, phía Tây giáp với Hưng Trung huyện Hưng Nguyên, phía Đông giáp với xã Nghi Trung và Thị Trấn Quán Hành. Xã phân bố thành 13 xóm, từ năm 2019 sáp nhập còn 08 xóm, dân số 8.432 người. Có Tòa Giám Mục giáo phận vinh, Trường đại chủng viện Pan xi cô va đi ê, Dòng mến thánh giá xã đoài, Dòng thừa sai bác ái, Tu viện an Tôn An Đô Va, Trung tâm nuôi trẻ khuyết tật 19/3, Hai giáo xứ, ba giáo họ. Là địa hình đồng bằng chiêm trũng, đất thịt nặng màu mỡ, có đường quốc lộ tránh thành phố chạy qua đông xã, đường liên huyện, liên xã chạy dọc ngang xã. Kênh nhà lê chạy dọc tây xã cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp. Có khu công nghiệp Thành vinh đóng trên địa bàn. Nhân dân trong xã năng động tham gia các dịch vụ giao thương hàng hoá đi về luôn tấp nập, tạo nên một vùng quê năng động sầm uất.
Con người và mảnh đất Nghi Diên vốn có truyền thống yêu nước, cần cù, thông minh và hiếu học; người Nghi Diên sống thật thà, Chất phác, trọng nghĩa tình và mến khách.
Sự nghiệp cách mạng của nhân dân Nghi Diên là tiếp nối truyền thống yêu nước, căm thù giặc của dân tộc ta. Trong quá trình đấu tranh chống giặc ngoại xâm, lớp lớp con em Nghi Diên đã lần lượt lên đường tham gia kháng chiến cứu quốc: Phong trào phong trào Xô Viết - Nghệ Tĩnh 1930-1931, đấu tranh giành chính quyền 1945, đánh đuổi thực dân pháp trường kỳ gian khổ, 20 năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước Nghi Diên luôn có gần 1000 người con ưu tú lên đường đánh giặc giữ nước, Toàn xã có 66 liệt sỹ, có 01 mẹ đã được truy tặng Mẹ Việt Nam anh hùng, nhiều “Lão thành cách mạng”, có 03 người hoạt động tiền khởi nghĩa, 54 thương binh, 5 bệnh binh, 14 người nhiễm chất độc hóa học trong chiến tranh.
Phát huy truyền thống vẻ vang của quê hương, nằm trong vùng khí hậu khắc nghiệt của miền Trung, các thế hệ người dân Nghi Diên luôn dựa vào sức mạnh đoàn kết, cần cù, sáng tạo, kiên cường, cùng nhau vượt qua mọi khó khăn, thử thách quyết tâm đẩy lùi đói nghèo, lạc hậu.
Cùng với xu thế hội nhập của đất nước, Nghi Diên cũng đứng trước những thời cơ và thách thức. Nhưng với một Đảng bộ vững mạnh và đội ngũ cán bộ, đảng viên tâm huyết, trách nhiệm với nhân dân cùng với sự đồng tình ủng hộ của nhân dân, sau 36 năm thực hiện công cuộc đổi mới xã đã giành được những thành tựu cơ bản trên tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội - quốc phòng an ninh. Cán bộ và nhân dân luôn tin tưởng vào chủ trương đường lối đổi mới của Đảng- quản lý điều hành của nhà nước để phát triển kinh tế-xã hội ngày càng tốt hơn. Qua các kỳ Đại hội, các chỉ tiêu phát triển của địa phương từng bước được triển khai thực hiện một cách hiệu quả.
Thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, các cơ sở hạ tầng, công trình phúc lợi như điện, đường, trường, trạm được quan tâm đầu tư xây dựng khang trang, đường làng, ngõ xóm ngang dọc được bê tông hoá rộng 5-8 m đánh bóng mặt đường có mương tiêu nước hai bên, đồng ruộng được quy hoạch lại để đưa cơ giới hoá vào sản xuất, nhân dân sử dụng nước máy của nhà máy nước Thị xã Cử Lò cung cấp đáp ứng nhu cầu sử dụng. Bộ mặt nông thôn xã nhà ngày càng khởi sắc đi lên. Xã có 5 km đường nhựa, 35 km đường bê tông, 8/8 xóm cơ bản đã hoàn thành mục tiêu cứng hoá đường giao thông nông thôn. Có 9 trạm hạ thế và hệ thống điện, đường, trường trạm được đầu tư xây dựng. Trường học với 5 dãy nhà cao tầng khang trang sạch đẹp; mạng lưới y tế được tăng cường về cơ sở vật chất, trang thiết bị đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho nhân dân. Xã có bưu điện văn hoá; nhà bia tưởng niệm Liệt sỹ; Văn hoá - xã hội có nhiều bước chuyển biến, Quốc phòng an ninh được giữ vững.
Tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng năm đạt 10%, cơ cấu kinh tế phát triển đúng hướng, tỷ trọng công nghiệp - xây dựng 49%, thương mại dịch vụ 34,5%, Nông nghiêp 20,09 %. Thu nhập bình quân đầu người năm 2021 đạt 49,5 triệu/ người/ năm.
Trường Tiểu học và Trường THCS xã đều đạt chuẩn quốc gia mức độ I, chất lượng giáo dục ngày càng nâng cao, tỷ lệ học sinh đậu vào các trường Đại học cao đẳng, trung học chuyên nghiệp ngày càng cao. Công tác khuyến học được chú trọng xây dựng và hoạt động có hiệu quả.
Phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá có nhiều chuyển biến tích cực trong cả nhận thức và hành động. Việc xây dựng và triển khai quy chế về việc cưới, việc tang, lễ hội đã thực sự đi vào cuộc sống và được nhân dân thực hiện có nề nếp; tỷ lệ gia đình văn hoá hàng năm đạt từ 85-89,2%, tỷ lệ gia đình văn hóa 3 năm liên tục đạt 74,6%; công tác xây dựng làng văn hoá ngày càng được chú trọng về chất lượng. Các hoạt động thông tin, tuyên truyền, văn nghệ, thể dục thể thao ngày càng phát triển mạnh mẽ, phong phú và có chất lượng; tham gia các hội thi, hội diễn, các giải thi đấu cấp huyện đều đạt giải cao.
Các sinh hoạt văn hoá, lễ hội ở Nghi Diên rất phong phú và đa dạng. Với địa bàn có 1 Di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh Đền Thượng Diên thờ Tướng quân Nguyễn Quốc Công “ Nguyễn Cự Tộ” người ó công đánh đuổi quân chiêm thành giữ trấn ải tạo nên miền quê này, nhà thờ các dòng họ, Nhà thờ chính Tòa giám mục, các xứ, các họ Thiên chúa giáo mỗi năm có hàng chục vạn người dự lễ trong niềm vui thanh bình mến khách.
Phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn” được quan tâm đúng mức; Mặt trận tổ quốc, các đoàn thể việc giúp đỡ các gia đình chính sách. Tổ chức chu đáo các ngày lễ, thăm hỏi động viên kịp thời các gia đình chính sách, gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.
Công tác xây dựng Đảng luôn làm tốt giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân. Đảng bộ nhiều năm liền đạt trong sạch vững mạnh.
Tuy nhiên, cùng với xu thế hội nhập toàn cầu Nghi Diên đang đứng trước những thời cơ và không ít khó khăn.
Với tinh thần của Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã khoá XXV đề ra, với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới”, Nghi Diên tập trung chỉ đạo tất cả các lĩnh vực, trong đó đã thực hiện được 10/19 tiêu chí về xây dựng nông thôn mới nâng cao, đang tiến hành chuyển dịch cơ cấu kinh tế địa phương mạnh mẽ, khai thác tối đa mọi tiềm năng, khả năng nội lực và thu hút đầu tư ngoại lực, quản lý chặt chẽ kế hoạch, quy hoạch nông thôn mới, đặc biệt xây dựng mô hình nông thôn mới với tư tưởng và quyết tâm xây dựng xã đạt Nông thôn mới nâng cao và tiến tới xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.
Có thể nói, về xã Nghi Diên hôm nay bộ mặt nông thôn mới đang hiện lên, Khu công Nghiệp Thành vinh trên địa bàn ngày càng phát triển, thu hút hơn 1600 lao động con em tại địa phương và xã lân cận; quy hoạch cụm công nghiệp Nghi Diên đã được phê duyệt hứa hẹn một bức tranh kinh tế trù phú, hiện đại của một xã vùng đồng bằng trong tương lai không xa. Có được những thành quả nêu trên là nhờ sự nỗ lực của toàn bộ hệ thống chính trị cũng như của toàn Đảng, toàn dân xã nhà.
Đến với Nghi Diên các bạn sẽ được tham quan cảnh đẹp của vùng quê yên tĩnh, với nhiều nét đẹp văn hoá đặc sắc của nông thôn Việt Nam, thưởng thức đặc sản “Cam xã đoài”, cam xã đoài mọng nước, giọt vàng như mật ong, bổ cam ở cửa trước, hương thơm vào cửa sau; tham quan “ Đền Thượng diên Di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh, Nhà thờ Thiên chúa giáo của Tòa Giám mục giáo phận vinh, các xứ, họ đạo trên địa bàn các bạn sẽ thấy con người nơi đây thật văn hóa, hiền hoà và mến khách./.
Trang thông tin điện tử xã Nghi Diên - Huyện Nghi Lộc - Nghệ An
